دسترسی ها

فاطیما تقی دوست، کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی: یکی از دغدغه های که زنان جامعه که امروز با آن رو برو هستند، نداشتن اطلاعات کافی در زمینه حق و حقوق شان در قانون است. در اینجا ما تلاش میکنیم به بخش های مختلفی از این حقوق در قانون بپردازیم.

در بخش قبل، نفقه را تعریف کردیم و گفتیم که نفقه، مالی است که برای رفع نیاهای متعارف زن، از طرف شوهر، به وی پرداخت می شود.

در این بخش قصد داریم موضوع نفقه بعد از طلاق زن را بررسی کنیم. در اینجا باید به این نکته اشاره کرد که برخلاف اینکه مرد، ملزم به پرداخت نفقه فرزندان، بعد از طلاق می باشد، اصولا، بعد از طلاق، مرد دیگر الزامی به پرداخت نفقه به همسر سابق خود را نخواهد داشت در پاسخ به این سوال که آیا بعد از طلاق نفقه به زن تعلق میگیرد، باید بگوییم، اصولا نفقه، بعد از طلاق زن، بر عهده مرد نیست، مگر در دو حالت که عبارتند از:

بارداری زن: در این صورت، صرف نظر از نوع طلاق، تا پایان وضع حمل، مرد ملزم به پرداخت نفقه است. البته، بعد از وضع حمل نیز مرد، همچنان، موظف به پرداخت نفقه فرزند خود است؛ اما در خصوص پرداخت نفقه زوجه، دیگر وظیفه ای ندارد.

طلاق رجعی: در پاسخ به این سوال که آیا بعد از طلاق نفقه به زن تعلق میگیرد باید بگوییم، در صورتی که طلاق از نوع طلاق رجعی باشد، زن، موظف است تا پایان مدت عده طلاق، در منزل همسرش سکونت نماید. در مقابل، شوهر هم موظف است که نفقه این مدت را به وی بپردازد تا مدت عده به پایان برسد (مشروط به اینکه طلاق به علت نشوز زن نبوده باشد. نشوز یا ناشزه به زنی گفته می شود که تمکین نمی کند). اما در مواردی که طلاق از نوع طلاق بائن است، زن، حق نفقه در دوران عده نخواهد داشت.

تمکین عبارت است از آنکه زوجه می‌بایست در منزل مشترکی که شوهر اختیار نموده است، زندگی نماید و از شوهر در انجام وظایف خاص زناشویی اطاعت نماید و بر اساس شرع و قانون ریاست خانواده از خصایص شوهر بوده عمل نماید.

حال زنی را که عمداً و بدون عذر قانونی و شرعی تمکین نکند را ناشزه می گویند و عدم تمکین زن از شوهر، سبب قطع شدن حق نفقه زن در دوران ازدواج می‌شود. به عبارت دیگر مرد همواره تکلیفی مبنی بر پرداخت نفقه دارد لکن به محض وقوع طلاق، مرد، دیگر تکلیف و الزامی به پرداخت نفقه نخواهد داشت.

طلاق رجعی: طلاق رجعی طلاقی است که در آن شوهر در زمان عده (زمانی که بعد طلاق تعیین می شود و زن نمی تواند در آن مدت مجددا ازدواج نماید) حق بازگشت و رجوع به همسر خود را داشته و بدون انعقاد نکاح مجدد از حین رجوع، مجدداً رابطه زوجیت برقرار می‌شود. باید در نظر داشت که رجوع الزاماً نزدیکی نیست و هر فعل و بیانی که مبتنی بر رجوع باشد، کفایت می‌کند.

طلاق بائن: طلاق بائن عبارت است از طلاقی که مرد پس از طلاق، امکان رجوع و بازگشت به زن را ندارد و از این رو که همواره تکلیف در مقابل حق قرار دارد، چون مرد حق بازگشت به زوجه خود را ندارد، تکلیفی نیز در برابر همسر سابقش نیز ندارد و از نمونه‌های طلاق بائن، می‌توان به طلاق توافقی اشاره نمود.

همچنین ملاک پرداخت نفقه به زن، وضعیت مالی مرد نیست و در تمامی حالات مرد باید به نسبت نیازهای متعارف و متناسب زن، وی را تأمین نماید.

نفقه در هر سال بر حسب نرخ شاخص تورم بانک مرکزی و میزانی می‌باشد که توسط کارشناسان قوه قضاییه تعیین می‌شود و در این راستا باید که وضعیت خاص زن را نیز مد نظر داشت.